Yazılım Projelerinde Veritabanı Seçimi Nasıl Yapılmalı?
Bir yazılım projesine başlarken çoğu zaman arayüz, kullanıcı deneyimi ya da yazılım dili gibi konular ön planda tutulur. Fakat projeyi uzun vadede ayakta tutacak yapı taşlarından biri veritabanı seçimidir. Çünkü doğru veritabanını seçmek, projenin hem teknik hem de operasyonel başarısını doğrudan etkiler.
Peki hangi projede hangi veritabanı kullanılmalı? Veritabanı seçerken nelere dikkat edilmeli? Gelin, bu sorulara adım adım bakalım.
Veritabanı Seçimini Etkileyen Faktörler
Veritabanı seçerken projenin türünden çok daha fazlasını dikkate almak gerekir. İşte bazı temel kriterler:
- Veri Yapısı: İlişkisel mi (tablolar, foreign key’ler), yoksa doküman bazlı mı (JSON benzeri)?
- Veri Hacmi: Başlangıçta küçük olabilir ama zamanla ciddi bir büyüme olacak mı?
- Okuma vs. Yazma: Sistem daha çok veri mi yazıyor, yoksa sık sorgu mu çalıştırılıyor?
- Gerçek Zamanlılık: Anlık mesajlaşma, canlı bildirim gibi ihtiyaçlar var mı?
- Tutarlılık: Verinin doğruluğu ve tutarlılığı kritik mi? (Örn: Bankacılık)
- Kullanıcı Sayısı: Binlerce kişi aynı anda sisteme mi bağlanacak?
- Offline Kullanım: Mobil uygulama internet olmadan da çalışmalı mı?
Bu soruların cevabı, kullanman gereken veritabanı türünü doğrudan belirleyen faktörlerdir.
Proje Türüne Göre Veritabanı Önerileri
Farklı yazılım projeleri farklı veritabanı ihtiyaçları doğurur. İşte bazı sektör ve yapılacak yazılımlara göre örnek senaryolar:
✅ Kurumsal Uygulamalar (ERP, CRM)
- Kullanılabilecek Veritabanı: PostgreSQL, Oracle, MS SQL Server
- Neden? Karmaşık ilişkiler, güçlü sorgular, veri tutarlılığı ve yüksek güvenlik ihtiyacı.
🛒 E-ticaret Siteleri
- Veritabanı Tercihi: MySQL + Redis veya MongoDB
- Neden? Sepet işlemleri, kampanyalar, ürün filtrelemeleri hızlı yanıt ister.
📱 Mobil Uygulamalar
- Veritabanı Tercihi: Firebase, SQLite, Realm
- Neden? Offline kullanım, push notification entegrasyonu ve mobil SDK desteği.
🗣️ Sosyal Medya / Chat Uygulamaları
- Veritabanı Tercihi: MongoDB, Redis, Firebase Realtime Database
- Neden? Gerçek zamanlı veri akışı, kullanıcılar arası etkileşim.
📊 Veri Analitiği ve Raporlama
- Veritabanı Tercihi: BigQuery, ClickHouse, Amazon Redshift
- Neden? Büyük veri analizleri, hızlı sorgular ve kolon bazlı veri yapıları.
Verdiğim örneklerde de gördüğünüz gibi yazılımların bazısı yüksek güvenlik , bazısı hızlı yanıt, bazısı çevrimdışı kullanım ve bildirim , bazısı gerçek zamanlı akış , bazısı Büyük veri analizi ve sorgu hızına göre farklı veritabanları tercih ediliyor.
Peki Veritabanı Seçerken Nasıl İlerlemeliyim?
- Projenin gereksinimlerini netleştir.
Verilerin nasıl çalışacağını ve sistemin ne yapacağını tam anlaman gerekir. - Küçük bir örnek proje (PoC) oluştur.
Seçtiğin veritabanı ile kısa bir demo geliştirip test et. Gerçek dünyadaki performansına bak. Çoğu veritabanı zaten ücretsiz, ücretli olanlarında deneme sürümlerini kullanabilirsin. - Topluluğu güçlü veritabanlarına yönel.
Dökümantasyonu zayıf veya güncellenmeyen sistemlerden uzak dur. Open-source seçeneklerde aktif destek büyük avantaj sağlar. Bir sorunla karşılaştığında çözümün daha kolay olur. - Geliştirme ekibinin bilgisi önemli.
Örneğin ekibin veya tek başınaysan PostgreSQL konusunda deneyim varsa yeni bir yapıya geçmek zaman kaybı yaratabilir. Elindeki gücü doğru kullanmalısın. - İleriyi düşün.
Bugün az kullanıcı olabilir ama 1 yıl sonra 100 bin kişi sisteme bağlanabilir. Seçimin bunu kaldırmalı. Şu anlık beni idare etsin sonra geçerim dersen de ilerleyen süreçte daha büyük sorunlarla karşılaşacağın riskini göz ardı etmemen gerekiyor.
Kısa Kısa Tavsiyeler
- Yeni başlayan projeler için: PostgreSQL, MySQL gibi klasik ilişkisel veritabanları oldukça yeterlidir.
- Anlık etkileşim gerektiren uygulamalarda: Firebase veya Redis gibi NoSQL çözümleri öne çıkar.
- Veri yapısı sık değişiyorsa: MongoDB gibi esnek şemaya sahip çözümler işini kolaylaştırır.
- Offline çalışması gereken mobil uygulamalarda: Realm veya SQLite kullanımı idealdir.
- Veri güvenliği ve tutarlılığı ön plandaysa: Oracle veya MS SQL Server gibi gelişmiş çözümler tercih edilmelidir.
Özet
Veritabanı seçimi, sadece teknik bir karar değil, projenin geleceğini etkileyen stratejik bir adımdır. “Herkes Firebase kullanıyor” ya da “PostgreSQL zaten açık kaynak” gibi yaklaşımlardan ziyade, projenin kendisine özel ihtiyaçlarını gözeterek bir karar vermek gerekir.
Unutma, doğru veritabanı projenin omurgasını oluşturur; hatalı seçimler ise performans problemlerinden, veri kayıplarına kadar birçok soruna yol açabilir.
Bir yanıt yazın