Agile ve Waterfall: Yazılım Geliştirme Süreçlerinde İki Farklı Yol

Yazılım projeleri yürütülürken tercih edilen yöntem, projenin başarısını doğrudan etkiler. Bugün birçok ekip, projelerinde çevik (Agile) yöntemleri tercih ederken; bazı projelerde hâlâ klasik şelale (Waterfall) modeli kullanılmakta. Peki bu iki yaklaşım ne anlama geliyor? Aralarındaki farklar ve benzerlikler neler?

Agile Nedir?

Agile, Türkçesiyle “Çevik” yazılım geliştirme yöntemi; projenin küçük parçalara bölünerek, sürekli geri bildirimlerle ve ekip içinde güçlü bir iş birliğiyle ilerletilmesini sağlayan bir yaklaşımdır. Jeff Sutherland tarafından geliştirilen bu yöntem, esnekliği ve üretkenliğiyle modern yazılım dünyasının vazgeçilmezleri arasına girmiştir.

Agile yaklaşımın en bilinen uygulamalarından biri de Scrum’dır. Adını rugby oyunundaki “scrum” hamlesinden alan bu yapı, ekibin birlikte hareket ederek projeyi adım adım ilerletmesini esas alır. Tıpkı bir kartopundan kardan adam yapar gibi: küçük parçalar bir araya getirilerek bütüne ulaşılır.

Sprint Nedir?

Sprint, genellikle 2-4 hafta süren, ürünün küçük ama anlamlı bir parçasının geliştirildiği dönemdir. Her sprint öncesinde planlama toplantısı yapılır, ekip üyeleri görevleri paylaşır ve sprint süresince daily (günlük) toplantılarla ilerlemeler kontrol edilir.

Sprint boyunca yapılan bazı temel toplantılar şunlardır:

• Daily Stand-up: Dün ne yapıldı? Bugün ne yapılacak? Herkesin öncelikleri ne?
• Refinement: Ekip, kullanıcı hikâyelerini detaylandırır ve belirsizlikleri giderir.
• Sprint Review: Geliştirilen parçalar müşteriyle paylaşılır, geri bildirim alınır.
• Sprint Retrospective: Ekip içi süreçler değerlendirilir, iyileştirmeler planlanır.

Agile Prensipleri

Agile’ın dayandığı bazı temel prensipler şunlardır:

• Sadelik: Gereksiz işleri ortadan kaldırmak hedeflenir.
• Kendi kendini organize eden ekipler: En verimli çıktılar, iyi organize olmuş ekiplerden gelir.
• Erken ve sürekli teslimat: Ürün, kısa sürelerde kullanılabilir parçalara bölünerek geliştirilir.

Agile Terimleri:

• Product Backlog: Proje süresince yapılacak tüm işlerin listesidir. Product Owner tarafından yönetilir.
• Sprint Backlog: Bir sprint süresince yapılacak işler bu listede yer alır.
• Feature: Ürüne ait tamamlanabilir özelliklerdir.
• Epic: Birkaç feature’ı kapsayan büyük çaplı geliştirme öğesidir.
• User Story: Kullanıcının bakış açısından yazılmış kısa iş tanımıdır.
• Story Point: Görevlerin tahmini büyüklüğünü belirlemek için puanlama yöntemidir.

---

Waterfall Nedir?

Waterfall (şelale) modeli, yazılım geliştirme sürecinin adım adım ve sıralı şekilde ilerlediği geleneksel bir yöntemdir. Her aşama tamamlanmadan bir sonrakine geçilmez. Şelale gibi, yukarıdan aşağıya akan düz ve kesintisiz bir süreçtir.

Waterfall Aşamaları:

1. Gereksinim Analizi
2. Tasarım
3. Kodlama
4. Test
5. Kurulum
6. Bakım

Waterfall yönteminin avantajı, sürecin baştan sona net ve düzenli olmasıdır. Özellikle değişimin az olduğu, güvenliğin ve detaylı analizlerin kritik olduğu askeri ve endüstriyel projelerde tercih edilir.

Avantajları:

• Sürecin kontrolü kolaydır.
• Dokümantasyon yoğundur, bilgi aktarımı nettir.
• Küçük projelerde iyi sonuç verir.

Dezavantajları:

• Geri dönmek zordur. Bir adım tamamlandıktan sonra değişiklik yapmak zahmetlidir.
• Geliştirme süreci uzayabilir, ürün test edilmeden kullanılamaz.
• Müşteri geri bildirimi süreç sonunda alınır; geç kalınabilir.

---

Agile ve Waterfall Kıyaslaması

Kriter	Agile	Waterfall
Süreç Yapısı	Esnek ve tekrarlayan (iteratif)	Doğrusal ve aşamalı
Planlama	Sürekli revize edilen	En başta detaylı planlanan
Teslimat	Her sprintte küçük parçalar	Proje sonunda toplu teslim
Geri Bildirim	Sürekli alınır	Son aşamalarda alınır
Değişime Uyum	Yüksek	Düşük
Müşteri Katılımı	Aktif	Pasif
Kullanım Alanı	Dinamik projeler, startup’lar	Sabit kapsamlı, regülasyonlu projeler

---

Sonuç: Hangi Yöntem Ne Zaman Kullanılır?

Eğer sık sık değişen bir proje yapısına sahipsen, müşteri geri bildirimini hızlıca ürüne entegre etmen gerekiyorsa ve ekipler arası iş birliğine önem veriyorsan Agile senin için daha uygundur. Ancak proje sabit kapsamdaysa, güvenlik ve regülasyon ön plandaysa, dokümantasyon gereksinimi fazlaysa Waterfall daha doğru bir tercih olabilir.